Let’s talk about copyright infringement! I’ve already written a post on what to do when you’re work gets used (stolen) without your permission last year, but as it still happens to me and other illustrators so many times I think it’s time to bring this topic up again and dive in a bit deeper. Why I am writing this blog post? Two reasons. One is that the work of an artist is their livelihood and needs to be respected in order for them to earn a living. The second reason is that it’s good for people that use images from the internet to know what they’re dealing with and that it can cost a lot of money if you don’t use it correctly. So, this is for both sides: the creator and the user.
But before getting into the nitty-gritty, let me explain in just one sentence what the rule (and law) is:
You can not use an image you found on the internet without permission of the copyright owner.
Yes, it’s that simple. It’s not rocket science 🙂 So, let’s dive into it deeper now!
Because of the internet, everything seems to be free these days. Whatever you’re looking for, it’s right there with a few simple clicks. But it’s not as simple as you think, because before you know it you’ll be stealing someone else’s property. Did you know it’s an actual crime if you use an image that you randomly found on Google and use it for your blog, product or company? But what if you’re the maker of this image? When someone steals your work, you might feel helpless and don’t know what to do. But actually, you can do something and you’re fully in your right to do so.
As an illustrator it has happened, and still happens, to me often. In the first few years of my career I didn’t know how to respond. When I came in contact with my legal advisor she ensured me I was in my full right when someone used my work without asking or crediting me. Then, it happened again, and I was fed up with it an decided to legal action.
Because this can be quite intimidating, I wrote down how it works.
Taking without asking is always wrong
First of all: anyone that randomly takes an image from the internet for their own gain must know that most images are made with love and care by an actual person. People tend to forget that. The image that was stolen from me was an illustration I made with a lot of love for an online magazine and took me hours to create. To see it spread over the web without any regard to me, hurt me on a personal level.
Stealing apples Imagine you are walking down a street with little shops. You pass one that sells fruit and the owner has laid out their apples, pears and oranges in baskets in front of their shop. They look delicious and you really want an apple. What’s your next step? Do you just take one without asking the shop owner how much they cost and walk away without paying? I sincerely hope you don’t. Even when you have no money and you’re really hungry, you can always ask the shop owner if they can spare one. Always ask first. The same thing goes for images you found online: always ask the maker.
5 of the most common excuses people use when they steal an image:
1. “I’ve put your name on the website/blog/product.”
Not good enough. Even if they credit the maker, that still doesn’t mean you can share it. You always need consent of the maker.
2. “I found it on Google and didn’t know it was copyrighted.”
If someone runs a business and they don’t know Google isn’t a stock image website, they should educate themselves first. Google is a resource website where you can find information on all topics in the world, and also related images. It’s not a free database of images people can use.
3. “I couldn’t find the maker of the image.”
If they don’t know who made it, or can’t contact them: don’t use the image. Further more: you can use Google reverse image search to find out who the original maker is. If you still can’t find it: don’t use the image.
4. “Our intern/freelance contributor uploaded your image.”
Doesn’t matter: the owner of the website is responsible for all things uploaded on their website.
5. “I found it on another website, and it wasn’t credited there.”
“But someone else stole apples too!” Then they both are in the wrong and you can send them both a legal letter. Just because it was published already somewhere else, doesn’t mean it’s up for grabs.
Above: the work that was taken by a dozen websites who used it, didn’t credit me and even edited it.
7 Steps to protecting your work better
1. Protect your work as much as you can
Better safe than sorry: watermark your work as much as you can. Make sure it’s not that easy to steal your image. Add a copyright sign with your full name in all the images you put online. You can see an example of mine above.
Make sure you know enough about copyright and licenses before entering the battle. You can take on a legal advisor to help you with this. I wrote a blog about copyrights in Dutch a while ago, which you can read if you’re under Dutch law.
4. Collect evidence
Make screenshots of the websites/platforms that used your work, and save the addresses. If they copied your work and made a physical product, buy the product as proof.
5. What is your goal?
Do you want them to stop using your image, or do you want financial compensation as well? Decide beforehand what your goal is. You can even ask them to work with you next time, and pay you for your work.
6. Contact the infringer
Look for the contact details of the infringer. This doesn’t have to be a written letter necessarily, it can also be an email. It should contain the following: – What the infringement is; – Where the infringement has been found; – What your damage is; – The kind of solution/settlement you’re offering; – The time limit you’re giving the infringer to meet your settlement.
7. Wait and negotiate
Then you wait until the term you set has passed. Check if the infringer did everything you asked for. If they didn’t, send them another letter or email but be even more firm this time. If you haven’t already, get a legal advisor involved, or buy a warrant from Charlotte’s Law. In most cases, a firm letter will settle it but if they don’t cooperate, you can take the next step and fight it in court.
These steps are written with help from Charlotte’s Law-blog. You can read more in Dutch about copyright infringement on her blog. If you speak Dutch, don’t miss that.
What if you are the one wanting to use an image you found online?
First, figure out who the maker is. Again, use Google reverse image search. If you can’t find the maker, do not use the image.
If you do know who the maker is, contact them and ask for permission to use the image and let them know what you will be using it for (what/where/how long). Offer money for a license. This is only fair.
Do not edit the image, ever. If you need adjustments, ask the maker to do so.
Left: my original comic, as uploaded on Facebook and Instagram. Right: the edited comic with translation, without my consent.
Meer lezen over foto’s gebruiken die je online vond?
In deze post lees je of je zomaar foto’s mag gebruiken die je online vond en wat de regels zijn
Sinds ik freelancer ben, krijg ik nogal eens de vraag hoe het zit met auteursrecht en licenties. Hoe zit dat nu precies? Hoe spreek je af met een opdrachtgever waarvoor ze je werk mogen gebruiken? En hoe komt de prijs van een werk tot stand? Zelf worstelde ik daar vroeger ook mee, maar door veel research werd het mij helder.
Het uurtarief is altijd exclusief BTW. De uitkomst van de maakprijs is dus ook exclusief BTW. Maar! Dan ben je er nog niet. Er is nog zoiets als een ‘licentie’…
Voordat je verder leest: Ik zie dat veel collega-illustratoren en ontwerpers de tekst uit mijn blog gebruiken om op hun eigen website te plaatsen. Heel goed dat je opdrachtgevers duidelijk wilt maken hoe het zit, maar: ook op tekst berust auteursrecht. Dus, credit mij even voor die tekst. Zet erbij dat deze blogpost je bron is, met een link erbij. Na alle uren die ik in deze blogpost hebt gestopt, is dat een kleine moeite, toch?
Licenties
‘Licentie’ is een ander woord voor gebruiksrecht. Met een licentie krijgt de opdrachtgever toestemming van de maker om een ontwerp te gebruiken. Je geeft bijvoorbeeld als illustrator een basislicentie waarbij de opdrachtgever de illustratie voor een uiting kan gebruiken, zoals een poster.
Het auteursrecht blijft bij de maker (de illustrator). Dat betekent dat de opdrachtgever, ook na betaling van de factuur, de illustratie niet zomaar voor elk doeleinde mag gebruiken.
Waarom betaal je als opdrachtgever voor een licentie? Als opdrachtgever kun mogelijk (veel) geld verdienen aan een illustratie of ontwerp. Het maken alleen (uren x uurtarief) dekt dus niet geheel de waarde van het gemaakte werk. Hoe vaker iets bijvoorbeeld gebruikt wordt, hoe waardevoller het is.
In een licentie wordt vastgesteld waar (medium), hoe lang of hoe vaak (duur) en hoe (aard) de illustratie gebruikt mag worden. Deze drie waarden en de exclusiviteit bepalen uiteindelijk de licentieprijs. Zo kan het dus zijn dat op een illustratie voor een boekcover een hogere licentieprijs zit dan op het maken van een illustratie voor een educatief schoolboek, omdat bij het eerste de illustratie veel prominenter gebruikt wordt. Bij het maken van een persoonlijk portret reken ik zelf weer geen licentiekosten, maar voor een portret dat wordt gebruikt voor commerciële doeleinden, zoals een website of een logo, weer wel.
Spreek ook af met de opdrachtgever voor welk territorium de licentie geldt. Bijvoorbeeld alleen binnen Nederland, binnen de Benelux, etc. Als je werk maakt voor online uitingen is het lastiger: de website zal namelijk voor de gehele wereld beschikbaar zijn, dus is het lastiger om een territorium te bepalen. Wel kun je kijken in welke taal de website wordt aangeboden, en welke extensie de website heeft.
De totaalsom wordt dus: maakprijs + (maakprijs x percentage licentie) = totaalprijs
In de meeste gevallen hanteer ik 20-30% van de maakprijs als licentiebedrag. Let wel: dit is een indicatie.
Verschillende licenties
Licenties zijn er in 4 vormen:
exclusieve beperkte licentie
exclusieve onbeperkte licentie
niet-exclusieve beperkte licentie
niet-exclusive onbeperkte licentie
Bij exclusieve licenties wordt vastgelegd dat de illustrator de illustratie, in een afgesproken tijdsbestek, niet in mag zetten voor andere doeleinden. Bij niet-exclusieve licenties is de illustrator vrij de illustratie ook te gebruiken voor eventuele andere doeleinden, mits deze niet conflicteren met het doel waarvoor de illustraties in eerste instantie zijn gemaakt. Een beperkte licentie betekent dat je duidelijk afspreekt met je opdrachtgever hoe deze het werk mag gebruiken. Maak je illustraties voor een kinderboek, dan spreek je een beperkte licentie af. Wil de opdrachtgever de illustraties ook gebruiken voor merchandise, zoals mokken en knuffels? Dan kun je dit ook in de licentie zetten. Het is dan alsnog een beperkte licentie. Wil de opdrachtgever je illustraties voor vanalles en nog wat gebruiken, zonder dat ze bij jou moeten aankloppen voor toestemming? Spreek dan een onbeperkte licentie af. Daarmee geef je de opdrachtgever het recht om het werk onbeperkt te gebruiken.
Online class over auteursrecht en licenties
Wil je vol zelfvertrouwen met opdrachtgevers onderhandelen? Laat dan hieronder je mailadres achter en je ontvangt een mailtje als de nieuwe editie van Marloes’ online class open is voor inschrijvingen.
Wat staat er in een licentie?
In een licentie staat exact hoe, wat en waar een illustratie/beeld door je opdrachtgever voor mag worden gebruikt, en of het exclusief of niet-exclusief is:
Medium (bijvoorbeeld: titel van boek of tijdschrift)
Hoe lang/hoe vaak (bijvoorbeeld: de eerste 1.500 exemplaren van het boek, of bijvoorbeeld 3 jaar voor het gebruik op een website/flyer)
Territorium (bijvoorbeeld: enkel voor publicatie in Nederland en België, of bijvoorbeeld wereldwijd)
Exlusieve of niet-exclusieve licentie (zie boven)
Beperkt of onbeperkt (zie boven)
Licentie opstellen Hier zijn geen officiele regels voor. Het mag mondeling of schriftelijk, maar ik raad aan om het altijd zwart op wit te zetten om verwarring en gedoe te voorkomen. Tevens raad ik aan om vóórdat je van start gaat de bepalingen van je licentie aan je opdrachtgever voor te leggen. Voeg het bijvoorbeeld toe als extra paragraaf in je offerte, zodat alle partijen weten waar ze aan toe zijn. Als je offerte wordt geaccepteerd, dan weet je zeker dat je opdrachtgever ook akkoord gaat met de licentie. Ook in de factuur kun je nogmaals de licentie toevoegen. Je kunt een licentie ook als aparte PDF bij je offerte en factuur sturen. Let wel dat je in je offerte en factuur dan naar de licentie in de bijlage verwijst.
Eenmalige publicatie In veel gevallen kun je bij eenmalig gebruik van een illustratie het licentiebedrag al hebben ingesloten in je prijs. Let dan goed op dat je duidelijk aangeeft in de offerte en factuur waarvoor de opdrachtgever de illustratie mag gebruiken. Is dit bijvoorbeeld een eenmalige publicatie in een tijdschrift? Zet er dan bij om welk tijdschrift het gaat en om welke editie van dit tijdschrift. Je geeft dan een licentie af voor het gebruik van dat tijdschrift, maar hoeft daar niet per se een extra bedrag voor te rekenen.
Deel maakprijs, deel licentie Het is altijd verstandig om aan te geven in je documenten dat het deels maakprijs is en deels licentie. Zet bijvoorbeeld 70% van je totaalbedrag bij ‘maakprijs’ en 30% van het totaalbedrag bij ‘licentie’. Mocht er dan later inbreuk op het gebruik van je illustratie worden gepleegd, kun je altijd verwijzen naar de licentie. Dit staat dan namelijk zwart op wit (tip van juriste Charlotte Meindersma).
Aanvullende licenties
Stel, de opdrachtgever wilde eerst illustraties voor een poster, maar zou nu ook graag de illustraties voor zijn website gebruiken. Hoe werkt dat dan? Dan krijg je te maken met een aanvullende licentie. Dat betekent dat de illustrator een nieuwe licentie geeft aan de opdrachtgever voor het gebruik van de illustraties op de website. In veel gevallen wordt hiervoor 30% van de maakprijs gevraagd. De opdrachtgever verdient (mogelijk) geld met dit nieuwe gebruik van je werk, dus ook de maker dient gecompenseerd te worden.
Onbeperkte licentie, buy-out of auteursrechten overdragen
Het kan voorkomen dat een opdrachtgever het gemaakte werk voor veel verschillende uitingen en voor lange duur wil gebruiken. Probeer in dat geval altijd eerst een onbeperkte licentie af te spreken, waarbij jij de auteursrechten op het werk behoud (zie boven: licenties). We noemen dat ook wel een afkoop of buy-out, maar let op dat je goed verwoordt wat je hiermee bedoelt: sommige opdrachtgevers kunnen denken dat ze daarmee eigenaar (dus, auteursrechthebbende) van je werk worden.
Bij een onbeperkte licentie (die ook weleens ‘afkoop’ wordt genoemd) hoeft de opdrachtgever niet steeds bij jou een nieuwe licentie af te nemen bij een nieuw soort gebruik, maar kunnen ze dit vrij doen. Je spreekt in dat geval een percentage af voor dit onbeperkte gebruik. Gangbaar is 50%-200% van de maakprijs. Het is aan de illustrator om te bepalen welk percentage wordt gehanteerd. Als je verwacht dat het werk vele keren gebruikt zal worden, hoe logischer het is dat het percentage hoger ligt.
Om het bedrag voor een onbeperkte licentie te berekenen, kun je de volgende formule gebruiken:
Bedrag voor onbeperkte licentie: maakprijs + (maakprijs x percentage onbeperkte licentie) = totaalprijs
Overdragen van auteursrecht
Het overdragen van je auteursrecht is absoluut een last resort: als een opdrachtgever niet voldoende denkt te hebben aan een onbeperkte licentie, kun je dit overwegen. Als je je auteursrechten hebt overgedragen, heb jij als maker niets meer te zeggen over het werk en je kunt er niets meer op verhalen. Zou je een boek geillustreerd hebben en je hebt je rechten overgedragen, dan kun je bijvoorbeeld geen aanspraak maken op leengelden van bibliotheken—je opdrachtgever mag dit geld dan innen. Ook moet jij bijvoorbeeld toestemming aan de opdrachtgever vragen als je het werk in je portfolio wil zetten, of op social media wil plaatsen. Zelf draag ik in bijna geen enkel geval mijn auteursrecht af, omdat het onnodig is. In plaats daarvan kies je beter voor een onbeperkte licentie.
Voor het overdragen van je auteursrechten zijn geen vaste bedragen vastgesteld. Ik zou echter adviseren om het vele malen meer te laten kosten dan een onbeperkte licentie, al is het alleen maar om de overdracht te ontmoedigen.
Royalty’s
Het zal misschien voorkomen dat een illustrator iets maakt dat gebruikt wordt voor bijvoorbeeld boeken en merchandise. Dat kan een mok, tas, etui, etc. zijn, maar ook bij het illustreren van boeken heb je hier vaak mee te maken. In dat geval kun je met opdrachtgever een royalty-regeling afspreken. Dit houdt in dat de illustrator per geproduceerd of verkocht product een percentage van de productie-, groothandels- of verkoopprijs ontvangt.
Met zo’n regeling deelt de illustrator in het eventuele succes van het ontwerp, alsmede in het ondernemingsrisico. Vaak wordt een royalty-regeling gecombineerd met een honorarium of een niet-terugvorderbaar voorschot. Een niet-terugvorderbaar voorschot is een bedrag dat bijvoorbeeld bij aanvang van de opdracht aan de illustrator wordt toegekend om later te worden verrekend met de royalty’s. De percentages liggen uiteen voor de verschillende uitingen, maar voor illustraties van bijvoorbeeld een prentenboek ligt dit percentage tussen de 5%-10% van elk verkocht boek.
De totaalsom
Wat een opdrachtgever betaalt voor een illustratie of ontwerp is dus in de meeste gevallen: maakprijs + licentiebedrag = totaalbedrag
Dit totaalbedrag communiceer je altijd exclusief BTW naar de opdrachtgever, en ik kan aanraden om het in een offerte te zetten. In die offerte zet je dan ook duidelijk de licentie (medium, duur en aard) en op wat voor termijn je het werk kunt leveren. Zo is het voor beide partijen duidelijk wat ze mogen verwachten!
Algemene voorwaarden
Zorg dat je te allen tijde een document met algemene voorwaarden toevoegt aan je offertes en facturen. Daarmee bescherm je je werk. Lid van de BNO? Dan kun je gebruik maken van hun algemene voorwaarden. Je kunt deze ook laten opstellen door een jurist.
Gebruikt iemand je werk zonder jouw toestemming?
In deze post lees je hoe je in 7 stappen je werk beter kunt beschermen.
Mocht je nu een debacle met iemand hebben die jouw werk heeft gebruikt zonder toestemming, of heb je andere juridische hulp nodig? Dan kan ik je van harte Charlotte Meindersma van Charlotte’s Law aanraden. Zij is expert in juridische debacles voor creatieven. Ook als je advies op maat wilt, kun je bij haar terecht.
Boek: Auteursrecht voor ontwerpers (Mr. Vincent van den Eijnde en Mr. Anouk Siegelaar). Boordevol informatie over auteursrecht en licenties, inclusief voorbeeld licentie voor illustratoren en ontwerpers.
Let op: ik ben geen jurist en niet onderlegd in wetgeving. Ik ben een illustrator die zich heeft ingelezen in auteursrecht en licenties. Mocht je aanvullingen hebben, of mij willen wijzen op een fout, dan hoor ik dat graag. Ook is dit blog niet bruikbaar in gerechtelijke zaken.
“Ik heb een vraagje…” Heb je nog vragen over dit onderwerp, of wil je over iets anders Marloes’ advies hebben? Boek hier een 1-op-1-sessie.
Wil je meer tips en creatieve ideeën in je inbox?
Ontvang elke maand mijn nieuwsbrief met tips en inspiratie, kijkjes achter de schermen, workshops en nieuw werk.
Was this useful to you?
Please feel free to forward my website to others (social media links below). If you want to treat me to a coffee, that would be very kind.
