Hoeveel vraag je voor een schilderij?
IIllustrator/beeldend kunstenaar/ontwerper/auteur Marloes De Vries (22+ jaar ervaring) beantwoordt vragen over illustratie, kunstenaar zijn of creatief leven in het algemeen. → Stel hier een vraag.
Hoi Marloes,
Ik ben begonnen met schilderen (olieverf), maar hoe bepaal je de verkoopkosten voor een schilderij? Ik vind dit lastig, en vind het onprofessioneel om mensen te vragen wat ze ervoor willen geven. En ik ben niet beroemd 😉 Dus dat heeft ook invloed. Maar alleen de maakkosten vind ik het niet waard.
Ik heb zelf al een leven ervaring als illustrator, dus beginnend tekenaar ben ik zeker niet. Ik kan wel ‘op gevoel’ een prijs geven, maar dat voelt zo niet onderbouwd. Benieuwd wat jouw gedachten hierover zijn!
Bella
Beste Bella,
Een hele goede vraag: billijke prijzen vragen voor je werk is erg belangrijk, zeker als je een vrouwelijke kunstenaar bent (lees hier het onderzoek door Women Inc.). Hoewel ik in 2007 ben afgestudeerd als kunstenaar, ben ik pas sinds 2020 grotendeels werkzaam als autonoom kunstenaar. Ik deel dus met je wat ik tot nu toe heb geleerd, maar weet dat ik ook nog volop aan het leren ben over dit onderwerp. Momenteel werk ik zelfs met een zakelijk expert op gebied van kunst om hier meer over te leren.
Goed dat je aangeeft dat je enkel de maakkosten het niet waard vindt. Doe je dat wél, dan ben je binnen mum van tijd failliet. Je draait dan als ondernemer verlies, want je moet onder andere BTW en inkomstenbelasting betalen. Kost een schilderij je €25 aan doek, penselen en verf en vraag je €25 ervoor? Dan draag je 9% BTW (tarief voor kunst) af, en minimaal 37% inkomstenbelasting. Je houdt dan €14,45 over, dus je staat dan ruim €10 in de min.
Daarbij komt het niet professioneel/kwalitatief over om enkel de maakprijs te vragen: als iets heel goedkoop is, dan denken we al gauw dat het niet echt waardevol kan zijn. Je prijzen reflecteren dus direct op hoe professioneel je oogt.
Er zijn een aantal manieren om de prijs van je schilderij berekenen. Hieronder heb ik drie daarvan uitgelegd.
Manier 1: kunst-rekenformule
Er is een bekende formule die veel wordt gebruikt door Nederlandse kunstenaars en galeries. Deze manier heb ik overgenomen van Marca van den Broek († 2020).
(breedte + hoogte in cm) x kunstenaarsniveau x kostenfactor* = prijs schilderij
Breedte + hoogte in cm
Dit spreekt voor zich: de afmetingen van je schilderij in centimeters.
Kunstenaarsniveau
Dit staat voor je ervaring en bekendheid. Er zijn echter verschillende bronnen online te vinden met nét iets andere cijfers in combinatie met ervaring, dus kijk vooral wat bij jou past.
- 1: absolute beginner (zonder scholing)
- 2: amateurkunstenaar of student aan academie of in kunstonderwijs
- 3: goede amateurkunstenaar of gevorderde student
- 4: pas afgestudeerde kunstacademiestudent of autodidact met professionele kennis en vaardigheden
- 5: kunstenaar met reeds enkele jaren ervaring
- 6-8: kunstenaar met enkele jaren ervaring en standvastigheid, of eigenheid (eigen stijl)
- 9-12: professionele kunstenaar die regionaal bekend is
- 12-17: professionele kunstenaar die reeds landelijk bekend is
- 17-23: gerenommeerde kunstenaar met bekendheid in eigen land tot bekendheid in buurlanden
- 23-30: gerenommeerde kunstenaar, bekend in binnen- en buitenland
- >30: gerenommeerde kunstenaar met continentale of wereldberoemdheid
Tel je ervaring als illustrator mee
Wat de kunstenaarsfactor lastig maakt voor kunstenaars zoals jij en ik is dat we via een andere route autonoom kunstenaar zijn geworden. Tellen onze jaren als illustrator nu wel of niet mee bij onze ervaring? Ik heb dit overlegd met verschillende experts in het kunstenaarsvak en wij zijn het allemaal eens: de ervaring die je hebt als illustrator/grafisch ontwerper/fotograaf tellen wel degelijk mee, want je bent sowieso kunstenaar, of dat nu autonoom of toegepast is. Je eerdere vakgebied heeft je geholpen de kunstenaar te worden die je nu bent. Het maakt dat je ervaren bent in het maken van kleurcombinaties en composities, je weet wat werkt en wat niet werkt en maakt je professioneel.
* Kostenfactor (optioneel)
Of je deze erbij rekent, hangt af van je onkosten per schilderij. Als je bijvoorbeeld met duur materiaal werkt zoals bladgoud, dan is slim om een extra factor te rekenen. Maar ook als je juist door het gebruik van goedkoop materiaal zoals een grafietpotlood, of omdat je een supersnelle schets hebt gemaakt. Dan kun je bijvoorbeeld een factor van 0,5 voor een potloodtekening of een snel werk rekenen. Of tot een factor van 1,5 voor een olieverfschilderij of werk in een dure lijst.
Bij de meeste schilderijen is de kostenfactor 1 en heb je op die wijze een billijke prijs. Je wijzigt de factor enkel als je vindt dat het werk net iets meer of minder waard is dan je standaard schilderijen, of wanneer je gebruik maakt van een zeer bijzonder dure of tijdrovende techniek.
Rekenvoorbeeld:
Stel, je bent een kunstschilder met enkele jaren ervaring, eigen stijl en in je woonplaats heb je al naamsbekendheid: je geeft jezelf niveau 8. Je werk is 30 x 50 cm, en de kostenfactor is 1 want je werkt met acrylverf op canvas.
Je prijs wordt dan: (30 + 50) x 8 x 1 = € 640 (excl. 9% BTW).
Manier 2: de arbeidssom
Dit is hoe de meeste ondernemers, van loodgieters tot architecten, hun prijzen berekenen:
(gewerkte uren x uurtarief ) + materiaalkosten = prijs
Als je deze formule hanteert, is het van belang dat je weet welk uurtarief passend is voor jou. Je moet dus weten:
– Wat je zakelijke kosten zijn op jaarbasis (zoals atelierhuur, materiaalkosten, werkkleding, studiekosten, boekhoudkosten, verzekeringen, etc.)
– Welk bedrag je per jaar nodig hebt om privé rond te komen
– Pensioengeld en reserves voor arbeidsongeschiktheid
– Hoeveel uren je per jaar aan het schilderen kunt besteden
Omdat je als kunstenaar steeds verder ontwikkelt en je werk over de jaren meer geld waard wordt, is het van belang je uurtarief mee te laten groeien met je ervaring. Daarbij ben je als kunstenaar ook veel bezig met (op locatie) schetsen, experimenteren, etc. Die uren reken je op deze manier vaak niet mee in je schilderij, maar tellen wel degelijk. Zorg dus dat je een gemiddelde van deze uren bij je schilderij meetelt, of verhoog je uurtarief enigszins zodat dit gedekt is.
Een ervaren illustrator/kunstenaar zou op een dergelijk bedrag kunnen komen: (7 uur x €90) + €25 materiaalkosten = €655 (excl. 9% BTW).
Nadeel: prijsverschil klein of groot doek
Het nadeel van deze manier is dat het verschil in prijs voor je doeken dichterbij elkaar liggen, in veel gevallen. Ik kan zelf gerust 5 uur werken aan een doekje van 10 x 10 cm, maar ook 5 uur aan een doek van 30 x 30 cm. In de kunstwereld is het gangbaar dat hoe groter het doek is, hoe hoger de prijs.
Manier 3: marktconform
Een tactiek die ik heb gebruikt om de prijzen te bepalen van mijn eerste collectie schilderijen, is kijken naar wat collega-kunstenaars vragen die op eenzelfde niveau zitten en soortgelijke ervaring hebben. Een jaar lang (en nu nog steeds) heb ik bijgehouden wat schilders, die net als ik voornamelijk landschappen maakten, vroegen voor hun werk.
In een Excel sheet hield ik bij wie de kunstenaar was, hoe groot hun werken waren, welke materialen ze gebruikten, datums en: of het via een galerie of door henzelf werd verkocht (dat laatste is belangrijk, daar kom ik hieronder op terug).
Doordat ik op deze manier duidelijk kon zien wat voor prijzen verschillende kunstenaars voor bijvoorbeeld een schilderij van 30 bij 50 cm vroegen, kon ik kijken wat voor prijzen ik zou kunnen vragen.
Nadeel: kans op klein houden van kunstenaars
Deze tactiek heeft echter een groot probleem: door deze manier toe te passen is er een mogelijkheid dat we ons als (vrouwelijke) kunstenaars klein blijven houden. Zolang je vergelijkt, blijf je in dezelfde prijzen-vijver zwemmen. Daarom is het belangrijk ook de prijzen van bijvoorbeeld mannelijke collega’s erbij te zetten.
Om rekening mee te houden:
Verkoop schilderijen door kunstgalerie
Verkoop je je schilderijen via een galerie, dan gaat 25 tot 50% van de verkoopprijs naar de betreffende galerie. Het fijne hieraan is dat je samen met de galerie gaat kijken wat een goede prijs is voor je schilderijen. Zo zijn er vele galeries die de kunst-rekenformule hanteren met een factor 20. Die factor zegt in dat geval vooral iets over de galerie en zijn reputatie, en niet per se iets over de factor van de kunstenaar.
Als het je doel is om in de toekomst je door een galerie te laten vertegenwoordigen, is het slim dat je dit nu al bij je prijs incalculeert, ook al verkoop je het nog zelf. Op deze manier is het prijsverschil tijdens je overgang van ‘zelf verkopen’ naar ‘verkoop via galerie’ niet immens groot, en dus logischer voor kopers.
Verpakken en transport van schilderij
Iets waar ik in eerste instantie niet zoveel rekening mee had gehouden, is de tijd en de kosten die gemoeid zijn met het verpakken en versturen van je schilderijen. Ik geef zelf de voorkeur aan het laten ophalen van schilderijen door kopers, maar in mijn ervaring laten de meesten een schilderij liever bezorgen. Waarschuw de koper dat het risicovoller is om te versturen, want er wordt nogal eens gegooid met pakketten in de post.
Per schilderij ben ik ongeveer een half uur bezig met het zorgvuldig inpakken: beschermfolie over het doek, bubbelplastic erom, hard karton dat het doek beschermd aan voor- en achterkant, en dan een transportdoos. Een schilderij van ongeveer 30 x 30 cm mij ongeveer €15 aan inpakmateriaal.
Daarna moet het weggebracht worden naar een postpunt, wat mij ongeveer een half uur in totaal kost. Afhankelijk van welke transport- of bezorgdienst je gebruikt maakt, bedragen deze kosten €8 tot €250.
De kosten bedragen dus €15 (excl. 21% BTW), kosten voor transport (€8 tot €250 incl. BTW) en ongeveer een uur aan arbeidskosten.
Ik hoop dat je hier wat aan hebt! Ik wens je veel succes en plezier met het bewandelen van je kunstenaarspad.
Vriendelijke groetjes,
Marloes
PS Mocht je dit lezen en tips hebben over het prijzen van je werk, reageer dan onder deze post. Alle advies is welkom!
Wil je meer tips en creatieve ideeën in je inbox?
Ontvang elke maand mijn nieuwsbrief met tips en inspiratie, kijkjes achter de schermen, workshops en nieuw werk.
All text and images © Marloes De Vries
Hi Marloes, wat een goed uitgebreid antwoord! Ik heb er een video over gemaakt: “wat kost een schilderij?” https://youtu.be/-XfQl029U78