Vind een illustrator voor je (kinder)boek

Vind een illustrator voor je boek

Marloes De Vries is sinds 2003 professioneel illustrator, schrijver en kunstenaar (Bdes). Ze werkt(e) voor opdrachtgevers zoals Flow Magazine, Lannoo, Flair, Tina, NBC en TEDx. Ze heeft meer dan 45 boeken geïllustreerd, waarvan 9 ook geschreven. In deze blog deelt ze haar kennis en ervaring van het vak.

Of je nu een kookboek of een boek over persoonlijke ontwikkeling hebt geschreven: een illustrator een enorm waardevolle toevoeging om je boek beter te verkopen. Illustraties kunnen de aantrekkingskracht van een boek versterken, ongeacht het genre. Voor kinderboeken zijn ze vaak cruciaal, omdat ouders meestal op basis van de illustraties een boek kopen, terwijl ze voor andere boeken vooral helpen om de inhoud te verlevendigen en de verkoop te bevorderen.

Naast illustraties in het binnenwerk van een boek zorgt een verrassende en pakkende boekcover (ook wel ‘boekomslag’ genoemd) ervoor dat iemands aandacht wordt getrokken en helpt daarmee om je boek te verkopen. Als jij een goed boek hebt geschreven, maar geen aandacht hebt besteed aan de cover, verlies je mogelijk al een groot deel van je kopers. Een onaantrekkelijke cover is als een slechte foto op Funda van een huis dat dan prachtig is aan de binnenkant, maar verwaarloosd aan de buitenkant, met een vage, lelijke foto: er zullen tig potentiële kopers aan je huis voorbij scrollen.

Of je nu je boek uitgeeft via zelfpublicatie of een uitgeverij: een goede illustrator/ontwerper is onmisbaar wanneer je je boek op de markt wilt brengen.

Ik fiets deze er meteen even in: ik ben dus zo’n illustrator waarmee je kunt samenwerken aan je boek. Lees hier meer over samenwerken met mij!

Tips om een illustrator te vinden die bij je boek past:

Voordat je op zoek gaat, moet je weten wát je zoekt. Daarom is het handig om het volgende te weten:

1. Wie is je doelgroep?
2. Wat is het thema van je boek?
3. Welke illustratiestijl past bij je boek?
4. Wat heb je nodig voor je boek?

1. Wie is je doelgroep?

Als het goed is, heb je al een doelgroep vastgesteld voordat je je boek begon te schrijven: voor wie heb je je boek geschreven? Het eerste onderscheid: is het voor kinderen of volwassenen?

Illustrator voor kinderboeken
Als je je boek voor kinderen hebt geschreven, ga je op zoek naar een illustrator die deze doelgroep goed begrijpt. Bij voorkeur kies je iemand die ervaring heeft met het illustreren voor kinderen, want dit is toch een vak apart. Kinderen denken namelijk anders dan volwassenen, en hun belevingswereld is anders. Een illustrator moet kinderen kunnen meenemen in een verhaal zonder betuttelend of uitleggerig over te komen, terwijl de illustraties toch duidelijk zijn. En dan ook nog eens verrassend zijn! Dat maakt dat illustreren voor kinderen eenvoudig lijkt, maar dat toch echt niet is.
Daarbij willen kinderen van bijvoorbeeld een jaar of tien niet dezelfde illustraties krijgen voorgeschoteld als een kind van zes. De illustrator moet dus ook goed de belevingswereld van verschillende leeftijdsgroepen begrijpen.

Wil je meer zekerheid hebben dat de illustraties passend zijn en je boek naar een hoger niveau tillen, kies dan een illustrator die (ruime) ervaring heeft met het illustreren van kinderboeken. Een goede kwaliteitscheck is een illustrator die boeken heeft geïllustreerd voor bekende uitgeverijen. Uitgeverijen hebben veel ervaring in het selecteren van de juiste illustratoren, en werken (over het algemeen) niet samen met amateurs.
Let wel dat er ook bij ‘echte’ uitgeverijen verschil zit in kwaliteit. Zo zijn er uitgeverijen die aan massaproductie van kinderboeken doen, waarbij de kwaliteit niet meer kan worden gewaarborgd.

Illustrator voor boeken voor volwassenen
Voor boeken gericht op een volwassen publiek moet je illustraties anders aanpakken. Volwassen hebben immers veel meer levenservaring, en begrijpen symboliek en bepaalde grappen bijvoorbeeld. Afhankelijk van het thema van je boek kies je een illustrator die past bij het thema. Als je een boek hebt geschreven over een zwaarder onderwerp, kun je bijvoorbeeld de tekst verluchtigen door illustraties met een vleugje humor toe te voegen.

Voor romans en fictie-verhalen worden eigenlijk nooit illustraties gebruikt, en ook veel non-fictie boeken1 bevatten geen illustraties. Vooral voor dat laatste is dat een gemiste kans: juist illustraties maken teksten duidelijker en ook leuker om te lezen. Gelukkig worden er voor steeds meer non-fictie boeken illustratoren ingezet om de boeken aantrekkelijker te maken. Dat is ook omdat steeds meer Nederlanders en Belgen het lastig vinden om boeken te lezen—illustraties in een boek verlagen die drempels.

Verdere doelgroepen
Naast dat een boek voor kinderen of volwassenen kan zijn, zijn er natuurlijk verdere doelgroepen. Als je weet voor wie je je boek schrijft, kun je daar een passende illustrator voor zoeken. Schrijf je een boek over tuinaanleg, dan kan een illustrator die gespecialiseerd is in realistische, botanische tekeningen de eerste keuze zijn. Maar wil je dat je boek meer opvalt, zou je ook kunnen kiezen voor een collage-illustrator.

Zwart-wit illustraties voor kinderboek ‘Een jaar met Wifi‘ (geschreven door Brenda Froyen) door Marloes De Vries

2. Wat is het thema van je boek?

Het thema van je boek is een belangrijk aspect om een passende illustrator te vinden.Elke illustrator heeft specialismen en niet alle onderwerpen liggen elke illustrator. Net zoals elk mens anders is: illustratoren zijn net mensen 😉
Heb je bijvoorbeeld een boek geschreven over zeekoeien en andere waterdieren, dan is het goed om een illustrator te vinden die al wat voorbeelden heeft van dieren in het portfolio.

Zoek je een illustrator voor je prentenboek waarin de hoofdpersoon een kindje is, dan is een illustrator die kinderen en mensen kan tekenen van groot belang. Vooral voor het hoofdpersonage is een illustratie die de lezer meteen aanspreekt ontzettend belangrijk. Het hoofdpersonage moet namelijk de lezer meenemen in het verhaal. Vooral een prentenboek staat of valt met goede illustraties: je kunt nog zo’n goed verhaal hebben geschreven, maar als de illustraties dat verhaal niet kunnen dragen, is er een kans dat het verhaal de lezer niet zal raken of interesseren.

Ook voor non-fictie boeken of boeken voor volwassenen is het belangrijk om een illustrator te kiezen die feeling heeft met jouw teksten. In een goede illustratie zit gevoel, en dat gevoel pikken lezers op. In het portfolio van de illustrator kun je zien wat ze eerder hebben gedaan, en kun je checken of het overeenkomt met jouw thema’s. Als de illustrator een website heeft, kun je op de pagina waar ze wat over zichzelf schrijven hopelijk al wat lezen over welke thema’s hen bezighouden.

3. Welke illustratiestijl past bij je boek?

De illustratiestijl van een illustrator is als een handschrift: iedere illustrator heeft zijn eigen stijl, en voor elk boek past weer een andere benadering. Zo werkt de ene illustrator in een meer cartoon- of stripboekenstijl met een zwarte outline en een ander werkt met zachte aquarel, waardoor me misschien een meer dromerig effect krijgt. Zoveel illustratoren, zoveel stijlen! Het is net een snoepwinkel.

Je kiest een illustratiestijl als je duidelijk hebt wie je doelgroep is en wat het thema is van je boek. Je kunt namelijk een dromerige aquarelstijl prachtig vinden, maar dat past waarschijnlijk niet bij een boek dat moet uitleggen hoe een elektrische auto gebouwd moet worden (tenzij je echt heel erg wilt opvallen, maar of je doelgroep het waardeert, is een tweede).

Een illustratiestijl kies je op basis van wat past bij je doelgroep en thema, om vervolgens een selectie te maken van potentiële illustratoren. Daaruit kies je de stijl die jij het mooist vindt, want het is belangrijk dat jij je eigen boek vooral erg mooi vindt.

In het portfolio van illustratoren kun je hun stijlen goed zien. Check ook hun social media, want vaak plaatsen ze daar nog meer illustraties en schetsen, en krijg je een completer beeld van hun werk.

4. Wat heb jij nodig voor je boek?

Maak van tevoren een lijst van wat jij nodig hebt van de illustrator: zo kan een illustrator aangeven wat ze kunnen, maar ook wat het kostenplaatje gaat worden. Dit zijn een aantal vragen die ik iedereen stel die mij vraagt of ik een boek kan illustreren:

Hoeveel illustraties wil je in je boek?
Bij een prentenboek is het duidelijk dat op elke spread illustraties moeten komen, maar bij andere boeken kun je kijken of dat om de paar pagina’s moet bijvoorbeeld.

Wil je de illustraties in kleur of zwart-wit?
Over het algemeen zijn zwart-wit illustraties goedkoper, en ook in het drukwerk scheelt het.

Hoeveel details moeten de illustraties bevatten?
Wil je gedetailleerde achtergronden, of zijn het vooral simpele tekeningen van objecten?

Heb je een lithograaf/expert die de illustraties kan inscannen of aanpassen, of zoek je een illustrator die dat zelf kan?
Niet elke illustrator kan illustraties gereedmaken voor drukwerk (juiste kleurprofielen, scannen, etc.), dus vraag dit vooraf (ik kan het bijvoorbeeld wel).
Een goede uitgever heeft lithografen die de illustraties scannen, bewerken en klaarmaken voor drukwerk. Bij veel uitgeverijen is dat tegenwoordig al anders, en moet een illustrator in principe ook een lithograaf zijn. Dat betekent: illustraties kunnen scannen of digitaliseren en drukklaar aanleveren, zodat de vormgever er verder geen werk meer aan heeft. Niet elke illustrator kan dat, dus het is goed om van tevoren te vragen of diegene dat kan.
Maar als je je boek zelf uitgeeft, kan een externe lithograaf inhuren best wel een kostenpost zijn.
Als het om zelfpublicatie gaat, moet je eigenlijk altijd een illustrator hebben die illustraties drukklaar kan aanleveren, en het verschil weet tussen RGB en CMYK. Weten ze dat niet, dan weet je dat je op zoek moet naar een ander. Verkeerd aanleveren van illustraties gaat voor problemen zorgen in het drukwerk.

Heb je een vormgever voor je boek, die de teksten en illustraties plaatst? Of zoek je een illustrator die ook grafisch ontwerper is?
Houd er rekening mee dat niet elke illustrator ook ervaring heeft met DTP of vormgeving. Als je wilt dat het boek straks kant-en-klaar is om naar de drukker te sturen, dan is het goed om te weten of je nog een externe vormgever gaat inhuren.

Moet er ook een boekcover ontworpen worden?
Wil je dat een illustrator ook je boekcover maakt, dan moet je op zoek naar iemand die ook grafisch onderlegd is. De kunst van typografie en ontwerp is namelijk een apart vak. Als ik ga samenwerken met een schrijver vermeld ik altijd dat ik ook grafisch ontwerper ben en dat ik ook de opmaak van een cover kan maken. Maar niet elke illustrator is een grafisch ontwerper, net zoals niet elke grafisch ontwerper kan illustreren.

Samenwerken met een professionele illustrator aan je boek? Neem contact op met Marloes om hierover te praten.

Waar moet je op letten als je gaat samenwerken met een illustrator?

Maak kennis met elkaar

Omdat het samenwerken aan een boek best wat tijd en overleg kost, kan het fijn zijn om kennis te maken met de illustrator die je hebt gekozen voor je boek. Als je hier behoefte aan hebt, geef dat dan aan.
Bijna elke freelancer vindt het geen probleem om te bellen over een opdracht. Als je wilt afspreken, neemt dat vaak veel meer tijd in beslag. Daarom is het goed dit van te voren aan te geven, zodat de illustrator deze kosten/tijd kan meerekenen.

Vermijd hoofdpijn: kies voor een professionele illustrator

Deze van groot belang als je geen stress wilt ervaren: de professionaliteit van de illustrator. Met professionaliteit bedoel ik onder andere of een illustrator goed naar je wensen luistert, duidelijk met je communiceert, je betrekt bij het maakproces, deadlines nakomt, het werk druktechnisch goed aanlevert, duidelijke offertes en facturen schrijft en de regels weet wat betreft licenties en auteursrecht. Onder andere dus, want een professionele illustrator ontzorgt je op heel veel vlakken.

Ik ben zelf een illustrator die naar deadlines toewerkt en hands on is, maar na ruim 25 jaar in het vak heb ik al heel wat verhalen van opdrachtgevers gehoord dat niet iedereen zo werkt. Ik heb meermaals klussen van andere illustratoren overgenomen omdat deadlines halen toch ook wel een kunst is.
Sommige illustratoren en kunstenaars zijn fantastische, creatieve dromers die zo opgaan in het werk dat ze deadlines en afspraken vergeten. Dat hoeft geen probleem te zijn: als je geen strakke deadline voor je boek hebt en er oké mee bent om je project wat los te laten, kun je prima met een minder punctuele illustrator werken. Het is dus afhankelijk van wat voor type opdrachtgever jij bent en wat voor een illustrator daarbij past.
Als je de voorkeur geeft aan iemand die met deadlines kan werken en jou betrekt in het proces, is het goed om iemand te zoeken die dat kan.

Goedkoop = duurkoop (of: oneerlijk)

Als een illustrator weinig geld vraagt, kun je je afvragen of het een professional is: misschien kunnen ze nog niet inschatten hoeveel werk een boek illustreren kost. Een professionele illustrator weet namelijk dat het niet enkel leuke tekeningen maken is, maar ook onderzoek doen naar het onderwerp, besprekingen, schetsfases, karakteronderzoeken, administratie, professionele aanlevering, etc. Allemaal zaken zodat het proces straks soepel en zonder stress verloopt. Daar betaal je dus voor en het is het geld waard.

Een prentenboek geïllustreerd krijgen voor €500? Als iemand dat doet, is er iets niet in de haak. Een prentenboek met 24 pagina’s illustreren kost al gauw 80 tot 200 uur werk, dus dat zou betekenen dat diegene voor €2,50-€6,25 per uur werkt (waarvan alle maakkosten, zoals papier, software, potloden, verft, etc., nog af moeten). Dat kan in Nederland en België simpelweg niet.
Het kan dus zijn dat de illustrator niet op een professionele manier werkt, maar er zijn ook illustratoren die op andere manieren financieel ondersteund worden of ontlast zijn. Daardoor kunnen ze voor een laag (en onethisch) tarief werken. Ze werken daarmee direct in de hand dat illustratiewerk steeds lager gewaardeerd wordt.
Het probleem met illustratoren die prijzen bewust laag houden is dat zij opdrachten aannemen tegen tarieven waar een normale ondernemer niet tegen kan opboksen. Met als gevolg dat deze laatste geen werk krijgt, zodat het vak alleen nog maar kan worden uitgevoerd door mensen die financiële privileges hebben.

Hoewel ik snap dat het aantrekkelijk is, zou ik willen vragen: als je je het kunt veroorloven, kies dan een illustrator die eerlijke tarieven vraagt. Juist nu boeken en cultuur steeds meer een product wordt voor mensen met financiële middelen, zou ik willen aanmoedigen om hier rekening mee te houden.

Handig om te weten:

  • Professionele illustratoren werken niet gratis: het is hun vak en het werk waar ze hun rekeningen mee betalen. Ook als je een proefillustratie wilt laten maken omdat je niet zeker bent of het de juiste illustrator is, hoor je voor de proefillustratie te betalen.

  • Spreek af hoe je de illustrator betaalt: uitgeverijen betalen een illustrator een voorschot op de royalty’s en daarna een percentage per boek (10% voor auteur en illustrator, waarvan meestal 5% voor de illustrator). Maar als je een boek zelf uitgeeft is de oplage vaak kleiner, en is het gangbaarder dat je een vast bedrag (fixed fee) betaalt voor de illustraties.

  • Als je een illustrator vraagt om illustraties te maken, word je niet automatisch eigenaar van de illustraties. In de auteursrechtwet is vastgelegd dat de maker de eigenaar is van het werk. Als opdrachtgever mag je gebruik maken van de illustraties op de manier die jij en de illustrator hebben afgesproken, wat we een licentie noemen. Meer over auteursrecht lees je hier.

  • Een illustrator maakt illustraties voor het afgesproken medium. Als je vraagt of ze illustraties willen maken voor je boek is het natuurlijk voor dat boek. Besluit je daarna dat je de illustraties voor wenskaarten of een bordspel wilt gebruiken, dan moet je daarvoor toestemming vragen aan de illustrator. Je breidt namelijk de licentie uit. Meer over licenties lees je hier.

  • Marketing is heel belangrijk voor je boek: daarmee heb je een grotere kans dat je boek onder de aandacht komt. Het kan dus een goede investering zijn om een marketingexpert in te huren, als je daar zelf niet zo handig mee bent.
    Het doen van promotie van je boek niet standaard is inbegrepen als je samenwerkt met een illustrator. Dus, wil je graag dat de illustrator jouw boek promoot aan hun doelgroep, vraag dit dan voordat ze een prijsopgave maken, zodat ze deze tijd en extra werk kunnen meerekenen.

Ik hoop dat je hier iets aan had. Wil je met mij samenwerken aan je boek? Dan hoor ik graag van je!

Wil je meer tips en creatieve ideeën in je inbox?

Ontvang elke maand mijn nieuwsbrief met tips en inspiratie, kijkjes achter de schermen, workshops en nieuw werk.

Thank you for subscribing!

  1. Non-fictie is een genre van teksten die gebaseerd zijn op informatie en de werkelijkheid. ↩︎

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *